کاربرد اسید سیتریک در صنایع غذایی
اسید سیتریک در صنایع غذایی به طور بسیار گسترده ای استفاده می شود. دارا بودن خصوصیت هایی مانند حلالیت بالا در آب، ترش کنندگی و ایجاد طعم دلپذیر، خواص بافری و غیر سمی بودن آن در حجم زیاد باعث افزایش کاربرد وسیع آن شده است و حدود 70درصد از این اسید و نمک هایش در صنایع غذایی استفاده میشود
در نوشابهسازی برای ایجاد طعم ترش و مطبوع و نیز برای بازدارندگی فعالیت میکروبی و تنظیم اسیدیته به کار میرود. برای ایجاد طعم میوهای و تنظیم pH در ژلهها، مرباجات و دسرها نیز از اسید سیتریک استفاده میشود. در غذاهای منجمد، چربیها و روغنها با تنظیمpH و ایجاد کمپلکس نمک بین سیترات ها و فلزات کمیاب به عنوان آنتی اکسیدان و نگهدارنده عمل میکند، به طوری که زمان نگهداری ماهی منجمد و فرآورده های دریایی زیاد میشود.
همچنین از کاهش رنگ و طعم در میوه های منجمد با خاصیت آنتی اکسیدانی و به دام انداختن فلزات کمیاب جلوگیری می کند. درکنسرو سبزیجات نیز برای جلوگیری از رشد میکروب ها و کاهشpH استفاده میشود. مونواستیل سیترات میتواند به عنوان یک آنتی اکسیدان در چربیها و روغنها استفاده شود. این ترکیب نسبت به اسید خالص راحتتر ترکیب میشود.
از این اسید و نمک هایش در تهیه محلول های ضد انعقاد خون مانند تری سدیم سیترات استفاده میشود که از طریق تشکیل کمپلکس یون کلسیم از انعقاد خون جلوگیری میکند و برای بیمارانی که بعد از هر گونه حادثه ای دچار خون ریزی شدید هستند استفاده می شود
کاربرد و موارد مصرف اسید سیتریک
همچنین از سیترات فریک آمونیاکی دردرمان بیماری ناشی از فقر آهن هنوز هم استفاده میشود هر چند که درحال حاضر ترجیح داده میشود از نمک های دیگر آهن استفاده شود. درتهیه آسپرین و برای خوش طعم کردن داروها و قرص های جوشان نیز استفاده میشود زیرا در هنگام حل شدن در اثر برقراری پیوند با کربنات ها و بی کربنات ها تولید دی اکسید کربن میکند و به عنوان حلال در تهیه برخی داروها و به عنوان چاشنی جهت خوش طعم کردن داروها به کار میرود.
در فرمولاسیون محصولات بهداشتی و آرایشی نیز اسید سیتریک کاربرد دارد و برای تنظیم pH یون های فلزی در سیستم آنتی اکسیدانی شوینده های اسیدی موی سر استفاده میشود. در شامپو های ضد شوره سر به مقدار0.25 تا 1.86درصد به منظورتنظیم pH و بهبود درخشندگی و شفافیت به کار میرود. میزان مصرف کل این اسید در این صنایع حدود 12درصد میباشد.
از ترکیب سیترات با فلزات، به دلیل تاثیر کم برای پاک کردن و جرمزدایی دیگ های بخاراستیل به طور وسیع استفاده میشود. همچنین از محلول بافری این اسید به عنوان پاک کننده برای حذف دی اکسید گوگرد از سوخت های گازی کارخانجات برق وتصفیه خانهها استفاده میشود. از سایر موارد کاربرد آن میتوان به صنایع رنگ سازی، استخراج نفت و آب فلزکاری اشاره نمود. استر های اسید سیتریک با الکل ها در محدوده وسیعی شناخته شدهاند. استرهای تری اتیل، تری بوتیل و استیل تری بوتیل به عنوان یک نرم کننده غیرسمی در پلاستیک سازی به ویژه در پلاستیک های صنعت بستهبندی غذایی استفاده میشوند.
کاربرد اسید سیتریک در صنایع غذایی
اسید سیتریک به دلیل خاصیت اسیدی که دارد باعث فاسد نشدن یا دیرتر فاسد شدن مواد غذایی میشود. در واقع این ماده از رشد باکتریها در مواد غذایی جلوگیری میکند. بنابراین از این اسید به عنوان ماده نگهدارنده در صنایع غذایی بسیار رایج است. مهمترین موارد استفاده از اسیدسیتریک در صنایع غذایی عبارتند از:
تولید بستنی، نوشابه و آبنبات:
این اسید خوراکی کالری نسبتا زیادی دارد (حدود 247 کیلوکالری در هر صد گرم ) بنابراین یک منبع خوب برای افزایش انرژی مواد غذایی است. اسید سیتریک به عنوان یک امولسیونکننده قوی در صنعت بستنیسازی استفاده میشود. ماده دیگری که در تهیه نوشابه کاربرد بسیاری دارد اسید فسفریک خوراکی است.
تولید پنیر:
برای تهیه بعضی از پنیرها مثل پنیر ریکوتا باید از آبلیمو استفاده کرد. این کار باعث نفوذ مقدار زیادی مایع به داخل مواد اولیه شده و کیفیت محصول نهایی را کاهش میدهد. برای جلوگیری از چنین اتفاقی از اسید سیتریک پودری استفاده میکنند. اسیدسیتریک پودری pH پایدارتری نسبت به آبلیمو دارد و اسیدیته محلول را متعادل میکند.